Свет вольнага ПЗ за мінулы тыдзень парадзіў праграмістам новую версію кампілятара GCC 4.8, для сістэмных адміністратараў - стабільны рэліз паштовага сервера OpenSMTPD 5.3. А звычайныя карыстальнікі Linux атрымалі магчымасць пазнаёміцца з новым вольным праграмным медыяцэнтрам Plasma Media Center 1.0.
GCC 4.8
Хто з праграмістаў не чуў пра GCC? Мала хто, напэўна. Што тычыцца сістэм BSD і Linux, то гэты камплект кампілятараў GNU Compiler Collection ведаюць не толькі праграмісты, але і многія карыстальнікі. GCC з'яўляецца краевугольным каменем ў свеце ПЗ з адкрытым кодам, так як з яго дапамогай збіраецца практычна ўсе праграмнае забеспячэнне GNU/Linux і іншых UNIX-сістэм. І ў прыватным парадку збіраць для сябе праграмы, драйвера і нават ядро Linux з зыходнікаў у былыя часы было звычайным хатнім заняткам кожнага лінуксоіда. Хаця цяпер большасць карыстальнікаў Linux, у сілу спробаў Марка Шатлварта зрабіць Linux больш гуманным, ужо пачынаюць забываць святыя каманды "configure & make & make install".
У сілу сваёй важнасці праекту GCC, які распаўсюджваецца фондам вольнага праграмнага забеспячэння FSF, надаецца з боку фонду шмат увагі. І на дадзены момант гэты камплект кампілятараў можа пахваліцца шматлікімі вартасцямі. GCC ўключае ў сябе кампілятары для моў C, Ada, C++, Фартран, Java, Objective-З, Objective-C++, Go і інш. Таксама GCC падтрымлівае шмат самых разнастайных апаратных платформаў: ARM, Atmel AVR, IA-32 x86, IA- 32 x86-64, IA-64 Itanium, Motorola, MIPS, MSP430 Texas Instruments, PA-RISC, PDP-11, PowerPC і мноства іншых, у тым ліку і вельмі экзатычных.
Праект па-ранейшаму ў развіцці, і пасля года распрацоўкі убачыў свет новы выпуск вольнага набору кампілятараў GCC 4.8. Асноўнай асаблівасцю новай версіі 4.8 з'яўляецца пераход на непасрэднае выкарыстанне мовы C++. Гэта значыць некаторыя кампаненты GCC перапісаныя ўжо на C++, і пры яго зборцы спатрэбіцца кампілятар g++.
Адпаведна, палепшана рэалізацыя і стандарту C++11, якому прадракаюць стаць падмуркам распрацоўкі ПЗ на наступнае дзесяцігоддзе. З гэтага года чакаецца практычна паўнавартасная падтрымка гэтага новага стандарту таксама і ў кампілятарах Visual Studio і Clang.
Што тычыцца падтрымкі новых платформаў, то, само сабой, новая версія кампілятара забяспечвае стварэнне выкананых файлаў для будучай 64-бітнай працэсарнай архітэктуры ARMv8. З ростам мабільных прылад гэтая працэсарная архітэктура ARM становіцца дамінуючай, а архітэктура ARMv8 ўжо нацэлена на сервернае прымяненне.
Але трэба сказаць і пра пэўныя ўнутраныя і знешнія праблемы гэтага папулярнага набору кампілятараў. Па-першае, GCC - вельмі старажытны праект. У мінулым годзе яму споўнілася чвэрць стагоддзя, і адпаведна да будучай версіі GCC 5 перад распрацоўнікамі стаіць складаная задача па мадэрнізацыі архітэктуры гэтай пятай версіі. Цалкам магчыма, што ў выніку гэтай мадэрнізацыі прыйдзецца ахвяраваць шматлікімі функцыямі, што маюцца цяпер у чацвёртай галінцы GCC.
Па-другое, да ўсяго гэтага ў GCC з'явіліся яшчэ і значныя канкурэнты ў выглядзе набіраючых папулярнасць адкрытых праектаў LLVM і Clang. LLVM - гэта набор "цаглінак" для пабудовы кампілятараў, а Clang - новы кампілятар C++ на яго аснове.
Кампілятар Clang, сімвалам якога з'яўляецца вельмі злавеснага выгляду цмок, яшчэ малады. Але за крыламі гэтага цмока затаіліся такія гіганты індустрыі, як Google і Apple, якія ўцягнуліся ў распрацоўку гэтага кампілятара. Кампанія Nvidia выкарыстоўвае тэхналогіі Clang для GPU-вылічэнняў. А супольнасць FreeBSD збіраецца зрабіць кампілятар Clang асноўным для версіі FreeBSD 10.
Таму, калі казаць аб далейшым будучыні GCC, то яно зусім не выглядае бясхмарным. Адназначна з GCC сыдуць некаторыя сістэмы па прычыне канкурэнцыі з боку LLVM і Clang. Хаця, як гаворыцца, абрусам дарога!
OpenSMTPD 5.3
Акрамя праграмістаў у кампутарным свеце існуе яшчэ і каста сістэмных адміністратараў. І ў вобласці "адмінскага" ПЗ, як і ў галіне ПЗ для распрацоўкі, таксама назіраецца канкурэнцыя і з'яўленне новых альтэрнатыў старым рашэнням.
Напрыклад, пэўная канкурэнцыя маецца сярод паштовых сервераў. Арганізаваць абмен лічбавымі паведамленнямі паміж карыстачамі ў Інтэрнэт - гэта не такая ўжо простая для адміністратара задача. І наяўнасць розных варыянтаў паштовых сервераў як раз і дапамагае вырашыць гэтую задачу адміну паводле свайго ўзроўню і кваліфікацыі. Гэта толькі з пункту гледжання карыстальніка сэрвіс электроннай пошты выглядае трывіяльным: націснуў ў паштовым кліенце на кнопачку "адправіць" і ўсе. А на самай справе для арганізацыі прыёму і перадачы электроннай пошты патрабуецца ведаць розніцу паміж кліентам электроннай пошты MUA, агентам дастаўкі паведамленняў MDA, агентам перадачы паведамленняў MTA і агентам вымання пошты MRA. Не кажучы ўжо пра розніцу паміж паштовымі пратаколамі SMPT, POP3, IMAP.
17 сакавіка гэтага года адбыўся выпуск паштовага сервера OpenSMTPD 5.3, які з'яўляецца чарговай спробай замены старажытнага агента перадачы пошты Sendmail, які з'явіўся яшчэ ў часы легендарнай сыстэмы BSD 4.1. Трэба сказаць, і іншыя свабодныя папулярныя агенты перасылкі паведамленняў, як Qmail, Exim, Postfix, таксама з'яўляліся спробамі замены старому MTA Sendmail.
OpenSMTPD быў створаны ў супольнасці OpenBSD. Праект з'явіўся яшчэ ў 2008 годзе, але толькі з гэтай версіі 5.3, па заяве яго распрацоўнікаў, яго можна лічыць стабільным і гатовым да шырокага выкарыстання. Хоць, трэба сказаць, яшчэ зусім нядаўна на форумах, дзе абмяркоўваўся гэты праект, можна было пачуць скаргі на нестабільнасць працы гэтага новага MTA.
Жаданне ў супольнасці OpenBSD мець уласны просты і прадукцыйны агент перадачы пошты тлумачыцца тым, што стары Sendmail ужо не адпавядае сучасным патрабаванням, а, напрыклад, іншы паштовы сервер Postfix мае несумяшчальную з OpenBSD ліцэнзію. У сваю чаргу распрацоўшчыкі OpenBSD не маюць намер развіваць свой MTA толькі для сваёй сістэмы, і магчыма мець версіі OpenSMTPD для FreeBSD, Linux, NetBSD, Mac OS X і іншых АС.
Мяркуючы па спісе асноўных функцый OpenSMTPD, гэта сапраўды просты агент перадачы паведамленняў. Галоўныя магчымасці сервера:
- Лёгкачытаемы сінтаксіс файла канфігурацыі;
- Падтрымка IPv4 і IPv6;
- Рэалізацыя бяспечнай перадачы дадзеных на аснове механізмаў STARTTLS і SMTPS;
- Падтрымка аўтарызацыі SMTP Auth login;
- "Шэрыя спісы" для блакавання спаму;
- Абмежаванні на памер паведамленняў;
- Падтрымка іншых спецыялізаваных агентаў дастаўкі паведамленняў (MDA);
- Віртуальныя карыстальнікі, аліясs, файлы перасылкі .forward;
- Захоўвання ў базе SQLite віртуальных карыстальнікаў, паштовых аліясаў і параметраў аўтэнтыфікацыі;
- Падтрымка пераадрасацыі SMTP-трафіку;
- Сродкі для маніторынгу, статыстыкі і трасіроўкі MTA.
Падтрымкі фільтраў пакуль няма, як і правілаў трансляцыі сеткавых адрасоў ("маскарадзінга"). Таму ў шматлікіх выпадках замяніць той жа Postfix гэты сервер OpenSMTPD не зможа. Але падтрымку фільтраў у гэтым MTA распрацоўшчыкі абяцаюць у наступных версіях праграмы.
Plasma Media Center
Што тычыцца касты хатніх карыстальнікаў Linux, то ім, магчыма, варта ўзяць на нататку з'яўленне новага праграмнага медыяцэнтра Plasma Media Center (PMC). Яго прадставілі распрацоўшчыкі з праекта KDE, якія стварылі аднайменнае працоўнае асяроддзедля Linux. Адпаведна PMC пабудаваны на тэхналогіях Plasma, QML і KDE.
PMC - гэта аналаг XBMC, які дазваляе выкарыстоўваць кампутар у якасці хатняга кінатэатра. Праўда, пакуль казаць аб тым, што PMC - гэта рэальны канкурэнт XBMC яшчэ, напэўна, ранавата. Выйшла ўсяго толькі самая першая версія праграмы.
Але, калі азнаёміццаь з усімі магчымасцямі Plasma Media Center, якія прадставілі распрацоўшчыкі, то ў гэтым прыкладанні паўтараюцца ўсе галоўныя функцыі XBMC.
PMC мае спецыяльны графічны інтэрфейс, які дазваляе лёгка кіраваць відэафайламі, фатаграфіямі і музыкай, якія знаходзяцца на кампутары, CD-дыску і ў Інтэрнэце. Гэты медыяцэнтр можа кіравацца з дапамогай пульта дыстанцыйнага кіравання. PMC прызначаны не толькі для PC, але і для прыставак і нават планшэтаў.
І, галоўнае, PMC, мае сістэму убудоў, якія дазваляюць арганізаваць прагляд мэдыякантэнту са знешніх анлайн-рэсурсаў. Напрыклад, маецца магчымасць прагляду фатаграфій, размешчаных у сэрвісах Flickr і Picasa.
Гатовых бінарных зборак PMC пакуль яшчэ няма, збіраць праграмы з зыходнікаў мы, карыстальнікі Ubuntu, даўно развучыліся, таму пакуль можна атрымаць уяўленне аб працы гэтага медыяцэнтра пры дапамозе адмысловага відэароліка.
Уражвае "шматзадачнасць" PMC, калі відэа можна згарнуць, як у трэй, у ніжні правы кут экрана ў выглядзе невялікага відэапрэўю. І ў гэты час можна адначасова з фільмам прагледзець фатаграфіі або іншае змесціва лакальных файлавых сістэм.
Міхаіл АСТАПЧЫК
Горячие темы