Аб імперыі зла і яе інтрыгах, аб інфернальнай платформе ад OpenStack, а таксама аб сілах дабра ў выглядзе Рычарда Столмэна - у традыцыйным штотыдзённым аглядзе, распавядаючым пра жыццё Linux'оідаў і іх паплечнікаў.

На мінулым тыдні ў супольнасці карыстальнікаў і распрацоўшчыкаў ВПЗ "зпахла шэрай". Спачатку ўсім вядомая "імперыя зла" Microsoft актывізавала свае інтрыгі на рынку аперацыйных сістэм, а потым праект OpenStack выпусціў новую версію сваёй платформы з даволі інфернальнай назвай "Diablo". Са свайго боку "сілы дабра" адзначыліся новай пропаведдзю Рычарда Столмэна аб мабільнай аперацыйнай сістэме Android.

OpenStack "Diablo"

Стала даступнай новая версія адкрытай "хмарнай" платформы OpenStack, пра папярэднюю версію якой мы распавядалі ў красавіку гэтага года. OpenStack - рашэнне ўзроўню IaaS, распрацоўку якога ініцыявалі буйны хостынг-правайдэр RackSpace і амерыканскае аэракасмічнае агенцтва NASA. Функцыянальна OpenStack рэалізуе магчымасці Amazon EC2.

Новая версія гэтай прамысловай "хмарнай" платформы ўразіла ўжо толькі адным сваім кодавым імем - "Diablo". Мабыць, гэтай назвай распрацоўшчыкі хацелі падкрэсліць моц свайго стварэння, якая можа быць даступная толькі прафесіяналам, якія валодаюць веданнем "магіі" працы з UNIX-сістэмамі.

Платформа OpenStack - гэта сапраўды сур'ёзная штука, а не якая-небудзь кампутарная гульня. Акрамя назвы, яна можа ўразіць таксама і новымі кампанентамі, якія з'явіліся ў дадатак да асноўных частак OpenStack - "хмарнаму" сховішчу аб'ектаў Swift, кантролеру VPS-сэрвэраў Nova і рэпазітара вобразаў віртуальных машын Glance. У новую версію "Diablo" дададзены тры новыя кампаненты - Keystone, Dashboard і Quantum.

Кампанент Keystone створаны родапачынальніцай праекта кампаніяй RackSpace і будзе выкарыстоўвацца для інтэграцыі ў платформу сістэм аўтэнтыфікацыі ўзроўню прадпрыемства, у тым ліку і пабудаванымі на базе Active Directory і LDAP. Кампанент Dashboard - гэта web-інтэрфейс для кіравання ўсёй платформай. А кампанент Quantum ўяўляе сабой інтэрфейс для стварэння і канфігуравання віртуальных сетак.

Усе гэтыя новаўвядзенні дададзены ў эксперыментальным рэжыме. Так як платформа OpenStack ужо паспела трапіць у афіцыйныя рэпазітары некаторых дыстрыбутываў, то магчыма ўжо ў бліжэйшым выпуску Ubuntu Server 11.10 жадаючыя змогуць бліжэй пазнаёміцца і ацаніць новыя эксперыментальныя навінкі OpenStack "Diablo".

Новыя інтрыгі Microsoft

Але сіла, "што вечна хоча зла і вечна здзяйсняе дабро", на мінулым тыдні не абмежавалася толькі рэінкаранацыяй ў выглядзе новай версіі OpenStack "Diablo". Iзноў у Сетцы успыхнуў флейм аб чарговых інтрыгах Microsoft. Падставай новай святой вайны супраць рэдмондского гіганта стала даследаванне Мэцью Гаррет з кампаніі Red Hat сітуацыі з пераходам вытворцаў мацярынскіх платаў на новы інтэрфейс UEFI замест архаічнага BIOS.

Базавая сістэма BIOS, што сустракае карыстальнікаў ПК пры яго ўключэнні і што дасталася сучасным персаналкам з часоў DOS і IBM PC, безнадзейна састарэла. Ёй на змену ідзе новы інтэрфейс UEFI, які закліканы ліквідаваць усе вузкія месцы BIOS.

Інтэрфейс UEFI з'яўляецца пашыраемым, што робіць магчымым даданне новых функцый. Адной з такіх новых магчымасцяў апошніх спецыфікацый UEFI з'яўляецца пратакол бяспечнай загрузкі. Сутнасць яго ў тым, што UEFI мацярынскай платы будзе правяраць і загружаць толькі код, падпісаны спецыяльнымі ключамі, прапісанымі ў прашыўцы мацярынскай платы. Прычым аперацыйная сістэма таксама можа перадаць гэтай прашыўцы і свае дадатковыя давераныя ключы, а таксама ключы для чорнага спісу драйвераў і нават іншых аперацыйных сістэм.

Тэарэтычна магчыма, што Microsoft створыць сістэму сертыфікацыі мацярынскіх плат для Windows 8 так, што зробіць немагчымым выкарыстанне іншых сістэм на кампутарах, сертыфікаваных як "Compatible with Windows 8". Найбольш злавесным для вялікай часткі лінуксоідаў выглядае той факт, што Microsoft патрабуе ад вытворцаў кампутараў, якія пастаўляюцца з гэтым лагатыпам "Compatible with Windows 8", абавязковага ўключэння опцыі "Secure Boot".

Шум падняўся вялікі. У выніку аднаму з афіцыйных прадстаўнікоў Microsoft Стывэну Сінофскі прыйшлося ў карпаратыўным блогу пісаць тлумачэнні аб тым, што Microsoft зусім не спрабуе ўскладніць або блакаваць магчымасць усталёўкі іншых аперацыйных сістэм.

Гэтай заяве "імперыі зла", вядома ж, ніхто не паверыў. Але, думаю, што дарма.

Microsoft сапраўды няма рацыі змагацца з GNU/Linux з дапамогай такой хітрай сертыфікацыі вытворцаў мацярынскіх платаў. Па-першае, такі неканкурэнтны спосаб барацьбы на рынку аперацыйных сістэм можа выклікаць пытанні ў так званых кампетэнтных органаў, асабліва еўрапейскіх, якім так спадабалася штрафаваць рэдмондского гіганта. Па-другое, барацьба з Linux метадамі стварэння тэхнічных цяжкасцяў выставіць Microsoft у дурным становішчы. Бо гэта значыць, што кампанія як чорт ладану баіцца "аднаго адсотка" Linux на дэсктопах. Ці ж давядзецца прызнаць, што вольных АС на дэсктопах значна больш аднаго адсотка.

Лагічней выказаць здагадку, што ўсе гэтыя манеўры, задуманыя Microsoft з "Secure Boot" - гэта не вайна з Linux, а вайна кампаніі сама з сабой, гэта значыць, са старымі версіямі Windows. Хаця і падобная тактыка таксама выглядае не вельмі разумнай. Але, у рэшце рэшт, рэальную сітуацыю мы даведаемся з выхадам Windows 8.

Доўгая дарога Android

"Сілы святла" на мінулым тыдні прадстаўляў прарок і прапаведнік вольнага ПЗ Рычард Столмэн. У брытанскай газеце Guardian ён апублікаваў амаль сапраўдную пропаведзь аб фундаментальным адрозненні "адкрытага" і "вольнага" ПЗ на прыкладзе мабільнай аперацыйнай сістэмы Android.

Артыкул атрымаўся на рэдкасць спакойны, некатэгарычны і нават лагодны. І менавіта гэтая лагоднасць здзівіла прыхільнікаў Столмэна.

Што ж тычыцца непасрэдна аналізу ліцэнзій, якія выкарыстоўваюцца ў Android, то нічога новага Столмэн тут не адкрыў. Праблемы "Андроіда" у дачыненні да прынцыпаў свабоды ПЗ вядомыя даўно:

• гэта распаўсюджанне шэрагу важных сістэмных кампанентаў пад любай у карпаратыўным свеце ліцэнзіі Apache 2.0, якая дазваляе вытворцам смартфонаў не публікаваць ўласныя мадыфікацыі "Андроіда";
• хоць у "Андроідзе" выкарыстоўваецца ліцэнзія GPL для ядра Linux, але і ў гэтым ядры ўтрымліваюцца бінарныя зачыненыя кампаненты;
• да гэтага часу Google не жадае публікаваць зыходны код пераходных версій Android 3.0, што можа разглядацца як спроба закрыць ў далейшым ўсю сістэму;
• прапрыетарныя прыкладанні Gmail, Maps, YouTube таксама не даюць падставы лічыць Android узорам ідэальнай вольнай платформы.

Аднак, на думку Столмэна, Android - гэта вялікі крок насустрач свабоднаму мабільнаму софту ў этычным сэнсе слова "свабода", а не толькі ў тэхнакратычным стаўленні. Бо для Столмэна свабода ПЗ - гэта не тэхнічная, а этычная катэгорыя. І апошні абзац артыкула Столмена, дзе ён кажа аб далейшым доўгім шляху Android да гэтага этычнага разумення свабоды карыстальніка, нечым нават пераклікаецца са знакамітай прамовай амерыканскага прапаведніка свабоды Марціна Лютэра Кінга "У мяне ёсць мара".

Міхаіл АСТАПЧЫК