Выхад на мінулым тыдні чарговай версіі працоўнага асяроддзя GNOME 3.4 прымушае задумацца аб постмадэрнісцкай сутнасці цяперашняга часу. Хаця не меншыя разважанні выклікаюць і іншыя навіны: абнаўленне бібліятэкі GTK +, змена ўлады ў праекце Glibc, першы афіцыйны стандарт мовы Go, і з'яўленне вінтажны свабоднай браўзэрнай гульні BrowserQuest.

GNOME 3.4

Мы жывем у эпоху постмадэрну, і постмадэрнісцкія тэндэнцыі шырока распаўсюдзіліся не толькі ў мастацкай творчасці, але і дакаціліся да кампутарнага свету, у тым ліку - і да вольнага ПЗ. Характэрнай постмадэрнісцкай рысай сучаснага софтабудавання з'яўляецца проста засілле канцэптаў. Не толькі ў кожным новым праекце, але і ў кожнай новай версіі свайго праекта распрацоўшчыкі спрабуюць здзівіць карыстальніка якой-небудзь новай канцэпцыяй.

Новыя канцэпты - гэта, вядома, добра, аднак шматлікім карыстачам і са старымі канцэптамі бывае нядрэнна жывецца. А некаторыя так нават пачынаюць адкрыта пратэставаць супраць празмернага ўкаранення новых канцэпцый, як, напрыклад, у мінулым годзе Лінус Торвальдс раскрытыкаваў распрацоўнікаў працоўнага асяроддзя GNOME 3.

Тым часам прайшоў год з моманту першага выхаду трэцяга "Гнома", і ўжо можна зрабіць нейкія першыя высновы ў адносінах да гэтага праекта. Тым больш гэты працоўны стол на мінулым тыдні абнавіўся да версіі 3.4.

GNOME - папулярная графічнае асяроддзе для Unix-падобных аперацыйных сістэм, якое ўключае ў сябе графічны карыстацкі інтэрфейс і набор прыкладанняў для тыповых дзеянняў у сістэме. Першапачатковай мэтай праекту было стварэнне максімальна простага, практычнага і зручнага працоўнага асяроддзя. У мінулым годзе з'явілася версія GNOME 3, якая ўтрымоўвала ў сабе шэраг кардынальных змен. У першую чаргу гэта была новая абалонка працоўнага стала Gnome Shell, якая аб'яднала GNOME Panel і аконны мэнэджар Mutter.

Новая канцэпцыя GNOME, вядома, спадабалася не ўсім. Да таго ж не толькі шэраг канцэпцый на момант першай версіі быў яшчэ не рэалізаваны, але і ў працы гэтага праграмнага комплексу было шмат недаробак. І нельга сказаць, што і ў новай версіі GNOME 3.4 ўсё канчаткова дароблены і выпраўлена.

У новай версіі GNOME з'явілася глабальнае меню, калі праграма выкарыстоўвае верхнюю сістэмную панэль ў якасці ўласнага галоўнага меню. Глабальнае меню даўно актыўна выкарыстоўваецца ў Ubuntu у яе фірмовым працоўным асяроддзі Unity і дапамагае зэканоміць вертыкальную прастору на шырокафарматных маніторах.

Але гэта глабальнае меню GNOME падтрымліваюць яшчэ не ўсе прыкладанні нават з стандартнага набору праграм. У той час, як у Ubuntu гэтая канцэпцыя з'яўляецца практычна працуючай.

Новай канцэпцыяй трэцяга "Гнома" з'яўляецца таксама рэжым Activities Overview, праз кнопку якога ў левым верхнім куце экрана ажыццяўляецца пошук і доступ да задач і змесціву ўсіх вокнаў. Цяпер сюды дададзены модуль доступу да дакументаў.

У новай версіі перапрацаваны інтэрфейс прыкладання для кіравання адраснай кнігай. Таксама значна перапрацаваны інтэрфейс стандартнага браўзэра гэтага графічнага асяроддзя Epiphany, які зараз актыўна выкарыстоўвае глабальнае меню.

Астатнія змены ў GNOME 3.4 звязаныя з новай функцыянальнасцю ў бібліятэцы GTK+ 3.4, на аснове якой і ствараецца асяроддзе GNOME 3. Але аб гэтай бібліятэцы крыху ніжэй.

А пра само асяроддзе GNOME 3 у яго бягучым стане пакуль можна сказаць, што яно па-ранейшаму пасля года развіцця знаходзіцца ў стадыі станаўлення. І на мой суб'ектыўны погляд, трэці "Гном" усё яшчэ не апярэджвае Ubuntu Unity.

GTK+ 3.4

На мінулым тыдні была апублікавана таксама новая версія бібліятэкі GTK+ 3.4. Тулкіт GTK + з'яўляецца адным з найважнейшых частак ўсёй інфраструктуры распрацоўкі адкрытых праграм. Гэтая бібліятэка прызначана для стварэння графічных інтэрфейсаў для сучасных прыкладанняў. Па свайму прызначэнню і значнасці яна аналагічна фрэймворку Qt.

Прасцей кажучы, пераважная большасць папулярных праграм з графічным інтэрфейсам створаны з дапамогай Qt ці GTK+. Напрыклад, на аснове GTK+ створаны праекты GNOME, Unity, XFCE, LXDE, а таксама шматлікія асобныя прыкладанні. Гэты тулкіт з'яўляецца кросплатформавым, і на яго аснове можна ствараць праграмы не толькі для Linux, але і для Windows.

У сутнасці, адной з галоўных фішак новай версіі GTK+ і з'яўляецца пачатак падтрымкі АС Windows ў трэцяй галінцы гэтага тулкіта. Зараз, напрыклад, новыя версіі графічнага растравага рэдактара GIMP стануць таксама даступныя карыстальнікам "фортачак".

Важнай тэхналогіяй GTK+ 3.4. з'яўляецца падтрымка прылад з сэнсарнымі экранамі і магчымасць апрацоўкі мульцітач падзей. Для сэнсарных экранаў забяспечана таксама кінэтычная пракрутка для забеспячэння інэртнага запаволення пасля спынення пракручвання змесціва экрана.

Дадаткова варта сказаць, што таксама з'явілася версія асяроддзя Glade 3.12 для візуальнага праектавання інтэрфейсу на базе GTK+. Гэта першая версія асяроддзя для працы з трэцяй галінкай GTK+.

Перамены ў Glibc

І, зачыняючы тэму навін са свету важных сістэмных бібліятэк GNU/Linux, варта паведаміць аб змене ўлады ў праекце Glibc. У мінулы раз у навіне аб выхадзе чарговай версіі гэтай сістэмнай бібліятэкі мы гаварылі аб тым, што ў супольнасці існуюць пэўныя прэтэнзіі ў дачыненні да галоўных праграмістаў Glibc.

І вось на мінулым тыдні было абвешчана аб роспуску камітэта распрацоўнікаў Glibc. І адпаведна запрашаюцца новыя энтузіясты, каб прыняць удзел у распрацоўцы гэтай бібліятэцы.

Сярод новых мэйнтэйнераў праекта адсутнічае імя Ульрыха Дрэппера, былога ў свой час асноўным распрацоўшчыкам Glibc, а таксама адказным за прыём патчаў. Прасцей кажучы, Дрэппер адказваў за сувязі з грамадскасцю. І грамадскасць яго не вельмі любіла. І адразу пасля змены ўлады ў праекце ў некаторых блогах нават з'явіліся радасныя загалоўкі: "Ура! Дрэппер сыходзіць!".

Сапраўды, як бы там ні было, але ў асобе Дрэппера сыходзіць цэлая эпоха. І яшчэ невядома, як павядуць сябе і якія канцэпты прынясуць новыя начальнікі. Так што я б не спяшаўся пакуль радвацца.

Go 1

Апублікаваны першы стабільны стандарт мовы праграмавання Go 1. Гэтая мова распрацавана ў карпарацыі Google і ўпершыню была прадстаўлена шырокай публіцы ў 2009-м годзе. Талісман мовы Go стаў суслік Gopher

Па сваёй канцэпцыі Go з'яўляецца, з пункту гледжання Google, удасканаленнем Сі. Go - гэта кампіляваная імператыўная мова, якая падтрымлівае структурнае праграмаванне. Асаблівасцю Go з'яўляецца тое, што яна першапачаткова спраектавана для шматпрацэсарных сістэм з убудаванай падтрымкай на ўзроўні аператараў паралельных аперацый і міжпрацэсарнага узаемадзеяння.

Сінтаксіс мовы Go моцна падобны на мову Сі, але ў гэтым сінтаксісе маюцца і запазычанні з Python. Напрыклад, як кропку з коскай Go трактуе канец непустога радка.

Вось так выглядае "Hello, World!" на мове Go:

import "fmt"
func main () {
 fmt.Println ("Hello, World!")
}

Падтрымка першай версіі стандарту Go маецца ў наборы кампілятараў GCC 4.7, які нядаўна выйшаў. Таксама Go распаўсюджваецца ў выглядзе бінарных пакетаў для Linux, Mac OS X, FreeBSD, Windows. Кампіляцыю падтрымліваецца для архітэктур AMD64, x86, x64 і ARM.

BrowserQuest

Сапраўдным сюрпрызам для мяне стала на мінулым тыдні шматкарыстальніцкая online-гульня BrowserQuest. І збіраўся толькі проста па-хуткаму зірнуць на гэты праект, як незаўважна для сябе пару гадзін патраціў у гульні, пакуль не дабраўся да галоўнага монстра. Хоць даўно ужо цікавасць да гульняў у мяне прайшла.

BrowserQuest створаны ў рамках платформы Mozilla з мэтай дэманстрацыі магчымасцяў сучасных вэб-тэхналогій. Кліенцкая частка BrowserQuest напісана на JavaScript і выкарыстоўвае сучасныя HTML5-тэхналогіі для адлюстравання ўсіх элементаў гульні. Гэта значыць ніякіх плагінаў Flash для яе нятрэба, і падыдзе любы сучасны браўзэр, які мае падтрымку тэхналогіі WebSocket. Таму ў гэтых адносінах не варта параўноўваць гэтую гульню, напрыклад. з Realm Of The MadGod, якая выкарыстоўвае Flash.

Серверная частка, якая забяспечвае ўзаемадзеянне гульцоў у рэжыме рэальнага часу, таксама напісаная на мове JavaScript і працуе пад кіраваннем JavaScript-платформы Node.js. Код серверных і кліенцкіх кампанентаў гульні распаўсюджваецца пад ліцэнзіяй MPL.

Мастацкай асаблівасцю BrowserQuest з'яўляецца тое, што яна візуальна выканана ў канцэпцыях старых добрых РПГ накшталт Zelda са старажытнай двухмернай карцінкай і адпаведным старамодным музычным суправаджэннем. Можа быць таму яна мяне так зачапіла.

BrowserQuest - цалкам паўнавартасная МША. Тут ёсць квэсты тыпу "Забіць 10 пацукоў", NPC, магчымасць камунікаваць з іншымі гульцамі і збірацца ў каманды.

Зыходны код гэтай дэманстрацыйнай версіі гульні адкрыты. Тамму, ўпэўнены, хутка з'явяцца і больш развітыя варыянты гульні, а таксама новыя карты BrowserQuest.

Міхаіл АСТАПЧЫК