На мінулым тыдні быў прадстаўлены свабодны офісны пакет Calligra 2.4. Раней гэты набор офісных прыкладанняў называўся KOffice, і гэта яго першы афіцыйны выхад пасля шматмесячнага перыяду рэформаў. Calligra і прысвяцім гэты агляд, нягледзячы на тое, што большая частка праграмм мае вялікаю колькасць недапрацовак. Затое гэта добрая нагода звярнуць увагу на эвалюцыю офісных прыкладанняў.

Calligra - рэфармаваны KOffice

Офісная праца і дакументаабарот - самая кансерватыўная сфера інфармацыйных тэхналогій. Нават у рамках ўсюдыіснуючага MS Office пераход на новыя версіі адбываецца не самымі хуткімі тэмпамі. А тым больш альтэрнатыўным рашэнням даводзіцца з вялікай цяжкасцю прабівацца ў гэтую сферу.

Аднак эвалюцыя і развіццё камп'ютэрных тэхналогій для офісных працаўнікоў ідзе. Асноўнымі двума напрамкамі гэтай эвалюцыі цяпер можна назваць "хмарны" дакументаабарот, а таксама з'яўленне офісных функцый для мабільных прылад - планшэтаў і нават смартфонаў. Так што, нягледзячы на кансерватыўнасць офіснай сферы, рэформы тут таксама ідуць, як у цэлым, так і ў дачыненні да асобных праектаў.

На мінулым тыдні адбыўся выхад офіснага пакета Calligra 2.4, які ў сваю чаргу з'яўляецца рэформай раней існаваўшага праекта KOffice. Перабудова KOffice пачалася ў 2010-ым годзе, і Calligra 2.4 - гэта першы афіцыйны вынік ўсіх рэформаў.

Адразу ж трэба сказаць, што праца многіх прыкладанняў у Calligra вельмі нестабільная. Напрыклад, у мяне часта адбываўся аварыйны выхад тэкставага працэсара. Ні з таго ні з сяго могуць знікаць і праз некаторы час з'явіцца некаторыя кнопкі з панэлі інструментаў. І гэты артыкул хоць і ўдалося набраць у тэкставым працэсары, але адфарматаваць, як хацелася б, так і не атрымалася.

Гэта значыць, у практычным дачыненні Calligra можа быць цікавым толькі тым энтузіястам, якія цікавяцца усімі навінкамі ў галіне офіснага ПЗ. Для рэальнай працы гэты офісны набор яшчэ не дарос.

Аднак у дадзеным выпадку больш важна вызначыць далейшы патэнцыял і асноўныя характарыстыкі рэфармаванага KOffice. А выпраўленне памылак варта чакаць у наступных выпусках.

KOffice - гэта быў традыцыйны офісны пакет. Практычна такі ж, як і OpenOffice/LibreOffice. Гэта узаемазвязаны набор спецыяльных прыкладанняў для розных відаў офіснай творчасці - тэкставы рэдактар, табліцы, рэдактар формул і г.д.

Calligra працягвае гэтую традыцыйнасць. І ў далейшым, пры ўмове працы над праблемамі, гэты набор офісных прыкладанняў можа стаць альтэрнатывай для тых, хто не адчувае сімпатый да LibreOffice. Пакет мае ў сабе вялікі камплект спецыялізаваных праграм, прызначаных для выканання паўсядзённых задач з дакументамі:

• Words (раней KWord) - тэкставы працэсар;
• Sheets (раней KSpread) - таблічны працэсар;
• Stage (раней KPresenter) - сістэма для падрыхтоўкі прэзентацый;
• Flow (раней Kivio) - ПЗ для пабудовы дыяграм, блок-схем, карты сеткі;
• Kexi - асяроддзе для кіравання дадзенымі, аналаг MS Access;
• Plan (раней KPlato) - сістэма для арганізацыі кіравання праектамі;
• Krita - растравы графічны рэдактар, які падтрымлівае шматслаёвую апрацоўку малюнкаў;
• Karbon - вектарны графічны рэдактар;
• Braindump - рэдактар інтэлект-карт.

Адрозніваецца ж Calligra ад таго ж OpenOffice/LibreOffice поўнай інтэграцыяй з працоўным асяроддзем KDE. Гэта значыць праект пры ўсталёўцы будзе ў абавязковым парадку ўсталёўваць і базавыя кампаненты KDE. Адпаведна і выглядаюць праграмы Calligra, як тыповыя прыкладанні асяроддзя KDE 4.

Хоць у плане памеру пры ўсталёўцы гэтага офіснага набору прыкладанняў запампуецца каля 160 мегабайт, што практычна ідэнтычна памерам LibreOffice. Варта сказаць, што KDE зараз шматплатформавая сістэма і ёсць варыянты нават для Windows.

Важнай характарыстыкай Calligra з'яўляецца тое, што гэта офісны пакет нацэлены на мабільнасць. Па-першае, тут развіваюцца 2 непасрэдных мабільных праекта: мінімалістычны Calligra Mobile для смартфонаў Nokia N900 і Calligra Active для планшэтаў з сэнсарнымі экранамі. Абодва гэтых мабільных прыкладанні ўваходзяць у стандартны набор Calligra. На дадзены момант гэтыя мабільныя праграмы забяспечваюць прагляд офісных дакументаў з мінімальнымі магчымасцямі рэдагавання.

Па-другое, кардынальна перароблены агульны інтэрфейс офісных праграм. Карыстацкі інтэрфейс арганізаваны ў выглядзе плаваючых панэляў прылад, якія можна перамяшчаць у любое месца экрана, выносіць з асноўнага экрана, вылучаць у асобныя вокны або хаваць. Дадзены падыход дазваляе больш аптымальна і па сваім меркаванні размяркоўваць даступную прастору экрана.

А аб'ядноўвае Calligra і LibreOffice тое, што ў якасці базавага фармату абодва пакета выкарыстоўваюць фармат Open Document (ODF). Такім чынам, з цягам часу, пры ўмове развіцця Calligra, гэтыя офісныя пакеты могуць стаць ўзаемазаменнымі.

Аналагі LibreOffice

Разгледзім па асобнасці некаторыя асноўныя прыкладанні Calligra. Большая іх частка з'яўляецца аналагамі прыкладанняў з LibreOffice. Аднак, забягаючы наперад, варта сказаць, што найбольшую цікавасць для карыстачоў ўяўляюць ўсё ж такі кампаненты Flow і Krita, якія з'яўляюцца арыгінальнымі ў наборы Calligra.

Пачнем з традыцыйнага тэкставага рэдактара Words. Новы варыянт тэкставага працэсара сустракае карыстальніка новым інтэрфейсам, арыентаваным на шырокафарматныя экраны. Панэль інструментаў арганізавана збоку. Але асобныя панэлькі інструментаў лёгка размацаваць і перамясціць у патрэбнае месца або наогул выдаліць. Дадаваць іх можна праз меню Setting - Dockers.

Функцыянальна Words пакуль нельга назваць скончаным. Напрыклад, адсутнічаюць некаторыя базавыя рэчы, як інтэрфейс для налады табліц.

У Calligra ўваходзіць у абавязковым парадку і таблічны працэсар Sheets, які таксама арыентаваны на працу з адкрытым фарматам ODF. Адпаведна ён практычна сумяшчальны на ўзроўні ўбудаваных функцый з LibreOffice Calc. Натуральна, заяўлена і падтрымка фарматаў MS Exel, аб узроўні якой пакуль казаць рана ў сілу нестабільнасці працы Sheets.

Ўваходзіць у Calligra і дадатак Stage для падрыхтоўкі прэзентацый, як аналаг LibreOffice Impress. Падтрымліваецца выкарыстанне ў прэзентацыях тэксту, малюнкаў, графікаў і іншага кантэнту, што падтрымоўваюць іншыя прыкладанні Calligra.

Маецца тут і інструмент пад назвай Kexi для працы з базамі дадзеных. Гэты аналаг LibreOffice Base уяўляе сабой асяроддзе для візуальнага кіравання дадзенымі, якая дазваляе хутка ствараць формы ўводу, апрацоўкі і рэдагавання дадзеных, фарміраваць запыты і генераваць справаздачы.

Графічныя праграмы

Калі ў LibreOffice за графіку адказвае адзін Draw, то ў Calligra для растравых і вектарных малюнкаў маюцца два розных прыкладання. Як мы ўжо казалі, рэдактар растравай графікі Krita і раней быў самым запатрабаваным прыкладаннем у KOffice.

Krita - гэта аналаг Gimp, але пры гэтым мае свае асаблівасці. Інтэрфейс рэдактара выкананы ў выглядзе інтэрфейсу Photoshop. Krita - праграма для малявання растравай графікі з нуля. У праграме маюцца магутныя прылады для малявання. Пры гэтым Krita яшчэ падтрымлівае працу ў рознымі каляровымі прасторамі і з рознымі каляровымі мадэлямі - RGB, CMYK, Lab у рэжыме ад 8 да 32 разрадаў на канал.

Але з іншага боку такія маляўнічыя магутнасці наўрад ці патрабуюцца звычайнаму офіснаму работніку. А вось функцыянал для працы з фатаграфіямі ў Krita не вельмі уражлівае, хоць тут і рэалізаваны папулярныя фільтры, розныя маскі, карэкціруючыя фільтры, а таксама серыя прылад для рэтушы.

Гэтак жа ў склад Calligra ўваходзіць асобны рэдактар вектарнай графікі Karbon. Гэтая праграмма з'яўляецца простым аналагам Inkscape, і аскетычная панэль інструментаў гэтай праграмы вялікага ўражання не робіць. З яго дапамогай можна ствараць нескладаныя вектарныя малюнкі.

Куды больш цікавым з графічных праграм у Calligra з'яўляецца Flow. Гэта рэдактар блок-схем, які падобны на Microsoft Visio і з'яўляецца простым рашэннем для стварэння дыяграм і блок-схем з цеснай інтэграцыяй з іншымі прыкладаннямі Calligra.

Мэнэджмент

Асобна варта сказаць пра дзве праграмы, якія больш падыдуць менеджэрам розных узроўняў. Першая праграма - гэта прыкладанне пад назвай Plan для кіравання праектамі. З яго дапамогай можна ствараць дыяграмы Ганта для кіравання сярэдними праектамі з мноствам рэсурсаў.

Дыяграмы Ганта - гэта графічны каляндарны план праекта ў выглядзе набору паралельных і паслядоўных задач. На дыяграме Ганта задачы, якія складаюць план праекта, адлюстроўваюцца на шкале часу ў выглядзе адрэзкаў, пачатак і канец якіх адпавядаюць запланаваным датам пачатку і заканчэння выканання задач.

Другое прыкладанне называецца Braindump, і яно прызначана для фармалізацыі і палягчэння интэлектуальнага і крэатыўнага працэсу. З яе дапамогай можна ствараць "інтэлектуальныя карты", выкарыстоўваючы тэкст, малюнкі, графікі.

Уменне выкарыстаць у працы інтэлект-карты з'яўляецца ў некаторых кампаніях абавязковым атрыбутам мэнэджэраў, пачынаючы з нізавога і сярэдняга звяна. Так што з'яўленне падобных прыкладанняў сярод стандартных офісных праграм з'яўляецца таксама натуральным вынікам развіцця офіснага ПЗ у цэлым.

Міхаіл АСТАПЧЫК